Yazar: Mimar Seyid Mücahid ÇİÇEK
BIM Uygulama Planı (BIM Execution Plan – BEP), bir projede BIM (Yapı Bilgi Modellemesi) sürecinin nasıl yürütüleceğini, hangi standartların kullanılacağını, projedeki ekip üyelerinin sorumluluklarını, veri alışverişi yöntemlerini ve proje yönetiminde kullanılacak araçları tanımlayan ayrıntılı bir plandır. BIM Uygulama Planı, projenin başlangıcında hazırlanır ve proje boyunca ilgili tüm paydaşlar tarafından takip edilir. Bu plan, BIM süreçlerinin sorunsuz bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve projenin belirlenen hedeflere uygun olarak tamamlanmasını temin etmek için kritik öneme sahiptir.
BIM Uygulama Planı genellikle şu unsurları içerir:
Proje Bilgileri: Projenin temel tanımlayıcı bilgilerini, kapsamını, hedeflerini ve yerini içerir. Ayrıca, projenin başlangıç ve bitiş tarihleri gibi önemli detaylar da bu bölümde yer alır.
Amaç ve Hedefler: Projenin ana amaçlarını ve ulaşılmak istenen hedefleri tanımlar. Bu bölüm, projenin genel vizyonunu ve başarı kriterlerini belirler.
Ekip Yapısı ve Görev Dağılımı: Proje ekibindeki kişilerin rolleri, sorumlulukları ve görev dağılımları bu bölümde açıklanır. Her disiplinin proje sürecindeki görevleri ve kimlerin hangi alanlardan sorumlu olduğu belirtilir.
Veri Yönetimi: Proje boyunca oluşturulacak tüm verilerin nasıl yönetileceğini, paylaşılacağını ve saklanacağını tanımlar. Veri güvenliği, yedekleme, erişim kontrolü gibi konular bu bölümde ele alınır.
Yazılım ve Araçlar: Projede kullanılacak BIM yazılımlarını, versiyonlarını ve bunların hangi amaçlarla kullanılacağını tanımlar. Ayrıca, yazılımların disiplinler arası entegrasyon süreçleri bu bölümde açıklanır.
Zaman Çizelgesi: Projenin aşamalarını ve her bir aşamanın zaman planlamasını içerir. Teslimat tarihleri, önemli kilometre taşları ve proje süresince izlenecek takvim bu bölümde yer alır.
İletişim ve Koordinasyon: Proje ekibi arasında etkili iletişim sağlanması için kullanılacak yöntemleri ve toplantı sıklığını tanımlar. Ayrıca, disiplinler arası koordinasyonun nasıl yürütüleceği de açıklanır.
Kalite Güvence ve Kontrol: Projede kalite standartlarının nasıl sağlanacağını ve kontrol edileceğini tanımlar. Kalite kontrol süreçleri, onay mekanizmaları ve kalite belgeleri bu bölümde yer alır.
Risk Yönetimi: Projeyi etkileyebilecek potansiyel riskleri tanımlar ve bu risklerin nasıl yönetileceğini açıklar. Risk azaltma stratejileri, acil durum planları ve risk izleme süreçleri bu bölümde ele alınır.
Proje Teslimatı ve Sonrası: Projenin tamamlanmasıyla birlikte yapılacak teslimat süreçlerini, as-built dokümantasyonu ve müşteri eğitimi gibi sonrası süreçleri tanımlar.
Anlaşma Koşulları ve Resmi Onay: Projenin tüm paydaşları tarafından kabul edilen ve imzalanan resmi anlaşma koşullarını içerir. Bu bölümde paydaşların onayı ve sorumlulukları resmileştirilir.
Proje Kapanışı ve Nihai Değerlendirme: Proje tamamlandıktan sonra yapılacak değerlendirme süreçlerini tanımlar. Proje performansının gözden geçirilmesi, müşteri geri bildirimlerinin alınması ve nihai kapanış raporları bu bölümde yer alır.
MasterFormat ve UniFormat inşaat endüstrisinde yaygın olarak kullanılan iki farklı sınıflandırma sistemidir. Her iki sistem de inşaat projelerindeki bilgileri düzenlemek için kullanılır, ancak farklı yaklaşımlar ve amaçlar için tasarlanmışlardır.
MasterFormat
Tanım: MasterFormat, inşaat projeleri için malzeme, ekipman ve iş türlerini kategorize eden bir sınıflandırma sistemidir. Özellikle inşaat belgeleri, teknik şartnameler, maliyet tahminleri ve sözleşme dökümanları oluşturmak için kullanılır.
Kullanım: MasterFormat, inşaat projelerinde yer alan farklı iş kalemlerini ve bu kalemlerle ilgili bilgileri bölümlere ayırır. Örneğin, elektrik işleri, sıhhi tesisat, ısıtma, havalandırma, yapı bileşenleri gibi tüm disiplinler için spesifik bölümler bulunur.
Örnek: Bir projede elektrik işlerini sınıflandırmak için 26 00 00 – Electrical (Elektrik) bölüm kodu kullanılabilir. Bu kod, daha alt bölümlere (örneğin, 26 05 00 Common Work Results for Electrical) ayrılarak daha detaylı bilgi sağlar.
Amaç: MasterFormat, inşaat projelerinde işlerin daha organize ve tutarlı bir şekilde yürütülmesini sağlar. Her iş kalemi için spesifik kodlar vererek, projenin farklı aşamalarında herkesin aynı dili konuşmasını sağlar.
UniFormat
Tanım: UniFormat, bir binanın veya tesisin farklı sistemlerini ve bileşenlerini işlevlerine göre sınıflandıran bir sistemdir. Genellikle erken tasarım aşamalarında, maliyet tahminlerinde ve proje planlamasında kullanılır.
Kullanım: UniFormat, bina elemanlarını işlevsel sistemler olarak gruplandırır. Örneğin, yapı sistemi, mekanik sistemler, elektrik sistemleri, kaplama ve bitirme gibi kategoriler içerir.
Örnek: Duvar sistemleri için UniFormat kodu B2010 – Exterior Walls (Dış Duvarlar) kullanılabilir. Bu kod, daha sonra malzemeler, detaylar ve montaj yöntemlerine göre detaylandırılabilir.
Amaç: UniFormat, projelerin işlevsel analizini kolaylaştırır ve erken tasarım kararlarını destekler. Sistemlerin işlevlerine göre sınıflandırılması, maliyet yönetimi ve tasarım uyumunu iyileştirir.
Karşılaştırma
MasterFormat: Genellikle inşaat belgeleri, teknik şartnameler ve ayrıntılı maliyet analizleri için kullanılır. Malzeme ve iş türleri bazında çok detaylı bir sınıflandırma sunar.
UniFormat: Daha çok tasarımın erken aşamalarında, maliyet tahminleri ve işlevsel analizler için kullanılır. Bina ve sistemleri işlevsel bileşenler bazında gruplar ve organize eder.
Her iki sistem de projelerin düzenli ve etkili bir şekilde yönetilmesine yardımcı olur, ancak farklı amaçlar için geliştirilmiştir ve projelerin farklı aşamalarında kullanılırlar.